Napisy na żywo w Polsce
Napisy na żywo to przełom w dostępności konferencji i imprez kulturalnych dla osób z dysfunkcjami słuchu. Od połowy 2013 roku ich realizacja możliwa jest także w Polsce.
Rozwiązanie to ma blisko milion potencjalnych odbiorców, Polaków borykajacych się z poważnymi problemami ze słuchem. Co 4 osoba po 65. roku życia ma w Polsce niedosłuch. Większość z nich nie zna języka migowego. Dlatego podczas konferencji stosowane powinny by jednocześnie stosowane różne rozwiązania: tłumacz migowy, pętla indukcyjna wspomagająca słyszenie osób korzystających z aparatów słuchowych oraz napisy na żywo, czyli symultaniczny przekaz tekstowy (SPT).
SPT polega na wyświetleniu w formie tekstu na ekranach przebiegu wydarzenia w czasie rzeczywistym (lub niemal rzeczywistym). Ma on znaczenie wszędzie tam, gdzie zrozumiałość mowy jest priorytetem. Sprawdzi się podczas debat, konferencji, wykładów. Napisy powstają przy pomocy programu do rozpoznawania mowy, z udziałem respeakerów, którzy powtarzają usłyszane wypowiedzi, a następnie przed wypuszczeniem na ekrany korygują zapisany tekst. Ten sposób powstawania napisów przypomina tłumaczenie symultaniczne, ale w obrębie języka polskiego – jest to niejako przekład z języka mówionego na pisany. Od napisów w kinie czy teatrze różni się tym, że napisy powstają na żywo.
Rozwiązanie to jest bardzo popularne w Wielkiej Brytanii i innych krajach. W oparciu o respeaking tworzone są napisy m.in. do programów na żywo w BBC. W przyszłości zapewne będzie ono wykorzystywane w także w polskiej telewizji.
W 2013 roku napisy na żywo były testowane podczas dwóch konferencji, w czerwcu w Sejmie RP oraz we wrześniu w Pałacu Prezydenckim. Odbyła się także pierwsza próba zastosowania tej metody w napisach nadawanych na żywo w przekazie online. Testy potwierdziły, że zadanie jest technologicznie możliwe, a jakość napisów odpowiednia do zastosowań konferencyjnych.
W Polsce napisy na żywo podczas transmisji wideo online, choć przewidują je międzynarodowe standardy (WCAG 2.0. AA) ze względów technologicznych zostały pominięte w rozporządzeniu definiującym zakres dostępności stron internetowych podmiotów realizujących zadania publiczne (Rozporządzenie o Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych dnia 12 kwietnia 2012 roku). Napisy na żywo w transmisji online mają szansę stać się standardem od początku 2017 roku. Taką możliwość przewiduje dyrektywa o dostępności publicznych stron www, nad którą obecnie pracuje Parlament Europejski.
Do niedawna faktycznie nie było w Polsce wystarczająco dopracowanego programu rozpoznawania mowy, dzięki któremu byłoby to wykonalne. Aktualnie taki program jest, są też pierwsi respeakerzy, którzy potrafią realizować napisy w czasie rzeczywistym. Jeśli więc chcemy, aby organizowane przez nas wydarzenia były dostępne dla osób z dysfunkcjami słuchu, by mogły one swobodnie uczestniczyć w dyskusji, warto z niego korzystać.
Więcej o przebiegu projektu oraz organizacji dostępnych wydarzeń w materiale filmowym zrealizowanym przez Dostępni.eu (wersja z napisami i tłumaczeniem migowym).